Sebastiaan de Graaf

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 22/12/2024

Kerstfeest 2024

Heel de wereld is verdeeld – tot op het bot;
het is ‘vóór’ of ‘tegen’ – zo lijkt je lot.
De eenheid is ver te zoeken – op elk gebied;
dat geeft helaas geen vrede, tot mijn verdriet.
De scheiding gaat dwars door politiek, bedrijven, gezinnen en zelfs door kerken;
de oplossing lijkt erg ver weg, zo is te merken.

Maar deze wereld smacht naar liefde, harmonie en recht;
komt het allemaal ooit nog eens goed terecht?
Is er dan niemand die de verbinding weet te maken?
Die weet hoe we uit de patstelling moeten raken?

Door de wereld wordt ons alleen maar angst aangepraat;
is er nog iets anders dan een dreigende oorlog, of zorgen om het klimaat?
Laten we er zelf een positieve boost aan geven;
alleen zo (en met elkaar) is er nog een leven.

En, het belangrijkste ….. in Bethlehem is De Hoop geboren;
zo zal er altijd hoop blijven gloren.
Want juist waar het donker het meest donker is;
breekt Hét Licht door in de duisternis.
En Bijbelse Hoop is zekerheid;
dat is wat we nodig hebben in deze tijd.

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 20/10/2024

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 08/09/2024

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 14/04/2024

DEEL II – De reis gaat verder

Lezen: Joz. 1:1-9

1. Leven met het verleden

• Mozes’ dood is een kantelpunt, toch gaat het verhaal door >
• Er staat twee keer dat Mozes is gestorven > Het einde van een tijdperk. Denk aan het tweeledige karakter van een uitvaart: herdenken en begraven (afscheid nemen).
• staat er: En het was > Dit koppelt Jozua en Deuteronomium aan elkaar.
• Als Mozes gestorven is, moet het volk verder trekken, ondanks dat het verdriet groot is > Lezen: 34:7-8 (Mozes was nog in de kracht van zijn leven, wat de impact groot maakte). Er was eenmalig lange rouw om daarna verder te kunnen.
• Dat wij door moeten, wil niet zeggen dat wij het verleden moeten/mogen vergeten > Lezen: 1:5-8.
• Het heden wordt gevoed door het geloof uit het verleden.
• Israël ging Kanaän in op basis van de beloften aan de vaderen, geleid door de Wet en het voorbeeld van Mozes. Wij hebben de Bijbel, Geestkracht en hen die ons voorgingen.
• Bijzonder is dat in het eerste profetische boek van de Tenach gebeurtenissen de boventoon voeren ten opzichte van de wet > sta op, steek de Jordaan over (Joz. 1:2) > Ons leven vindt plaats in gebeurtenissen en niet in leerstellingen.
• De vraag die wij ons willen stellen is: Hoe leven wij voorwaarts vanuit het verleden?
• Daarbij is de vraag: Waar nemen wij afscheid van en wat nemen wij mee? Of toegespitst op Jozua: Wat laten zij achter en wat nemen zij mee?

2. Wat wordt achtergelaten?

• Om hier antwoord op te krijgen, moeten wij weten waarom Mozes stierf. Dit was niet omdat hij versleten of uit de gratie was (Deut. 34:7-8). Wat dan wel?
• Lezen: 34:4 en Joz. 1:2 > Mozes moest sterven voordat Israël Kanaän in kon.
• Mozes kon het land niet in om wat in Num. 20:7-13 staat (Lezen):
• 20:10b > zullen wij voor u > Eigen werk i.p.v. Gods werk.
• 20:11 > hij sloeg de rots twee keer > Slaan in plaats van spreken & gedreven voor een geest van boosheid en oordeel i.p.v. uit ontzag voor God genade geven (toch neemt de genade hier met de zonde toe!).
• 20:12a > omdat u niet in Mij geloofd hebt > Geloof uit zich niet alleen in weten, maar ook in juist handelen.
• 20:12b > en Mij voor de ogen van de Israëlieten niet geheiligd hebt > Door God niet te gehoorzamen, maar ook door Gods belichaming van genade (de rots) te ontheiligen. Deze rots is een beeld van Christus (1 Kor. 10:4).
• Lezen: 106:32-33 > Mozes zondigde net als het volk tegen God en Zijn Geest.
• 106:32 > het verging Mozes slecht omwille van hen > Mozes moest sterven voor het volk (Mozes nam hun zonden over, Christus nam hun zonden op Zich).
• Hij stond niet meer boven het volk, maar was qua gedrag aan hen gelijk geworden.

• Mozes bleek niet in staat nieuw leiderschap te tonen voor de nieuwe generatie >
• Bij Israëls vorige generatie van slaven moest Mozes op de rots slaan (Ex. 17), zoals je bij een slaaf gehoorzaamheid afdwingt.
• Bij Israëls nieuwe vrije generatie moest tegen de rots gesproken worden, zoals je een vrij mens op zijn verantwoordelijkheid aanspreekt. Mozes lukte dit niet.
• Jozua bracht nieuw leiderschap waarbij het volk leerde om in vrijheid verantwoordelijk te zijn. Jozua vormt in dit opzicht een beeld van Christus Die ons het zoonschap geeft.
• Israël laat zo slavernij, ongeloof en het daarbij behorende leiderschap achter zich en trekt als meest gelovige generatie Kanaän binnen (daarvoor was wel eerst woestijntijd nodig!).
• Wat laten wij achter? > Lezen: 12:1-2 + 13:13-14 (vgl. Fil. 2:5-10 + 3:20-21).

3. Wat wordt meegenomen?

• Heeft Mozes in Jozua afgedaan?
• Zie Deut. 34:10 (Lezen).
• Mozes wordt in Jozua nog zo'n 50x aangehaald.
• Verwijzingen naar de wet, zie o.a. 8:35, 23:6 (Lezen).
• Jozua werd opgeleid door Mozes en treed in diens voetsporen:
  • Hij wordt zo’n 25x in de Thora genoemd.
  • Hij voerde Israëls leger aan onder Amalek (Ex. 17).
  • Hij wordt Mozes' dienaar genoemd (Ex. 24:13).
  • Hij ging samen met Mozes de Sinaï op (Ex. 24:13).
  • Hij was niet betrokken bij de zonde van het gouden kalf (Ex. 32:17).
  • Hij was voortdurend in God tent waar Mozes met God sprak (Ex. 33).
  • Hij behoorde tot de verspieders en had geloof in de overwinning (Num. 13-14).
  • Hij kreeg voortijdig een deel van Mozes' kracht (Num. 27:15-23).
  • Hij kreeg door Mozes goedkeuring van het volk (Deut. 34:9)
  • Mozes bepaalt Jozua’s levensthema (Deut. 31:7).
• Wat nemen wij mee?
• Lezen: 1 Kor. 15:57-58.
• God laat ons niet los en wij trekken op in Christus’ overwinning.
• Bij God zijn in het verleden behaalde resultaten wel garantie voor de toekomst.
• Daarbij staan wij op de schouders van hen die ons zijn voorgegaan (wolk van getuigen).
• Afsluiten met Ps. 31:24 en 1 Kor. 16:13: Wees sterk en Hij zal uw hart sterk maken, u allen die op de HEERE hoopt (…) Wees waakzaam, sta vast in het geloof, wees manmoedig, wees sterk!

	Jozua: Verovering van het Beloofde Land
	Voorbereiding (1-5)	Verovering (6-12)	Verdeling (13-22)	Vermaning (23-24)
	Chiastische structuur	A Jozua start zijn werk (1)                                     B Bij de Jordaan (2-7)                                                 C Verovering van het land (8-12)                                                 C Verdeling van het land (13-21)                                     B Bij de Jordaan (22)                         A Jozua eindigt zijn werk (23)
	Sleutelbegrip: (1:6, 1:7, 1:9, 1:18, 10:25)	Wees sterk en moedig!		Dit is Mozes’ erfenis! (Deut. 31:6, 7, 23)
	Ons OT:       1e boek van de Historische Boeken Joods OT:   1e boek van de Profeten		Tijd v.d. gebeurtenissen: Vermoedelijk rond 1400 BC Tijd van schrijven:              Vermoedelijk in de Richterentijd
	Voor Jozua: Israëls begin ·      Genesis:                      Israël ontstaat ·      Exodus:                        Israël bevrijd ·      Leviticus:                    Het heiligdom ·      Numeri:                       Israël in de woestijn ·      Deuteronomium:     Verbondsvernieuwing		Na Jozua: Israëls opkomst en verval ·     Richteren ·     (Ruth) ·     Samuël ·     Koningen ·     (Kronieken)
	Jozua in de Thora: Ex. 17:9, 10, 13, 14, 24:13, 32:17, 33:11; Num. 11:28, 13:8 (Hosea), 16, 14:6, 30, 38, 26:65, 27:18, 27:22, 32:12, 32:28, 34:17, Deut. 1:38, 3:21, 28, 31:3, 7, 14, 23, 32:44 (Hosea), 34:9		Jozua in de rest van de Bijbel: Richt. 1:1, 2:6, 7, 8, 21, 23, 1 Kon. 16:34, 1 Kron. 7:27, Neh. 8:17, Hand. 7:45, Heb. 4:8
	Jozua (Jehoshua/Iësous) & Jezus (Jeshua/Iësous) – JHWH brengt redding: Want als Jozua hen al in de rust gebracht had, zou God daarna niet gesproken hebben over een andere dag. Er blijft dus nog een sabbatsrust over voor het volk van God. (Heb. 4:8-9)
Jozua: Verovering van het Beloofde Land
Voorbereiding (1-5)		Verovering (6-12)	Verdeling (13-22)	Vermaning (23-24)
1 > Gods opdracht aan Jozua 2 > De verkenners en Rachab 3 > Door de Jordaan 4 > Gedenkstenen 5 > Besnijdenis 5 > De Man met het zwaard		Centrale Campagne 6 > Jericho veroverd 7 > Nederlaag bij Ai 7 > Achan gestraft 8 > Ai veroverd 8 > Voorlezing van de wet 9 > List van de Gibeonieten 10 > De slag bij Gibeon 10 > Zuidelijke Campagne 11 > Noordelijke Campagne 12 > Overwonnen koningen	13 > Erfbezit Ruben 13 > Erfbezit half Manasse 14 > Erfbezit Kaleb 15 > Erfbezit Juda 16 > Erfbezit Efraïm 17 > Erfbezit Manasse 18 > Erfbezit Benjamin 19 > Erfbezit Simeon 19 > Erfbezit Zebulon 19 > Erfbezit Aser 19 > Erfbezit Dan 19 > Erfbezit Jozua 20 > Vrijsteden 21 > Steden van de Levieten 22 > Altaar bij de Jordaan	23 > Jozua spreekt tot de oudsten 24 > Verbondsvernieuwing 25 > Jozua sterft
Verschillende overeenkomsten met de Thora: ·          Verkenners (Joz. 2 + Num. 13) ·          Door water trekken (Joz. 3 + Ex. 14) ·          Pesach (Joz. 5 + Ex. 13) ·          Een hemelse ontmoeting (Joz. 5 + Ex. 34) ·          Een nederlaag vanwege ongehoorzaamheid (Joz. 7 + Num. 14) ·          Verdeling van het land (Joz. 13-21 + Num. 34-35)  ·          Verbondsvernieuwing (Joz. 24 + Deut. 29) ·          Afval van Israël aangekondigd (Joz. 24 + Deut. 31)

DEEL I – Inleiding op Jozua

1. Inleiding

• Een nieuw is jaar begonnen. Toch heeft het oude jaar niet afgedaan. Israëls geschiedenis leert dat de toekomst op het verleden gebouwd wordt. Dit leren wij ook uit Jozua. Als Israël Kanaän intrekt, laten zij Mozes achter. Zij nemen wel een positieve erfenis mee.
• Met Jozua begint in de Joodse Bijbel de Profeten (in ons OT de Historische boeken) >
• Nadat God tot de mens sprak, spreekt Hij nu door de mens > De mens wordt steeds meer verantwoordelijk. Dat is geloofsgroei. Uiteindelijk spreekt de mens over/tot God (Geschriften).
• Jozua, Richteren, Samuël en Koningen (Vroege Profeten) beschrijven de inname van het Beloofde Land. Profetie behoort vooreerst tot actie/verandering aan te zetten.
• Omdat Israël hierin faalt, is Gods ingrijpen nodig. Dit gebeurt in Jesaja, Jeremia, Ezechiël en de Twaalf (Late Profeten). Daarbij is er belofte van herstel.
• De lijn in de Bijbel is dat de mens geroepen is tot verantwoordelijkheid en dat God herstellend ingrijpt als de mens faalt. Dit gebeurt allesomvattend door Jezus Christus.
• Daarbij wordt in de Bijbel altijd gebouwd op wat voorafgegaan is:
• Deut. 34:4a met Joz. 1:2 (Lezen).
• Deut. 31:6-7 met Joz. 1:6-7+10:25 (Lezen).
• Deut. 6:1, Joz. 1:8, Mal. 4:4, Ps. 1:1-2, Joh. 1:16-17 (Lezen).
• Zoals Israël op de schouders staat van degenen die hen voorgingen (Heb. 11!), zo staan wij dit ook. Ook al reizen wij verder, wij nemen hun lessen mee en geven die weer aan een volgende generatie door. Dit thema komt terug in het tweede deel van de studie.

2. Het boek Jozua

• Plaats in de Bijbel:
• Ons OT: 1^e van de Historische Boeken (t/m Esther).
• Joods OT: 1^e van de Profetische boeken.
• Na Genesis volgt t/m Koningen een keten van boeken doordat ieder Bijbelboek in ons OT vanuit de grondtaal begint met ‘en’ (behalve Deuteronomium als herhaling van de wet).
• Jozua is een vervolg op de Thora en wordt gevolgd door Richteren:
• Thora: Israël wordt een volk (zonder land!).
• Jozua: Israël krijgt een land (zoals beloofd in de Thora).
• Richteren e.v.: Israël kan de vrijheid niet aan (voorspeld door Jozua > Lezen: 24:19).
• Belangrijk: In de Thora werd Israël verlost uit slavernij, in Jozua wordt het verlost tot in de rust van het Beloofde Land. Wij zijn verlost van de zonde, maar nog niet fysiek in Gods Rijk.
• Tijd van de gebeurtenissen: Vermoedelijk rond 1400 BC.
• Schrijver: Jozua heeft zeker bepaalde stukken geschreven (Lezen: 8:32+24:26). Echter, zijn dood kan hij niet beschreven hebben. Zie ook frase tot op deze dag (15x in Jozua). Vermoedelijk is het boek in de Richterentijd opgesteld.
• Indeling:
• Chiastische structuur (overzicht) > verovering en verdeling van het land staan
• Lineaire structuur (zie overzicht) > Voorbereiding, Verovering, Verdeling en Vermaning.
• Zie voor de verschillende gebeurtenissen het overzicht.

• Onderwerp: Verovering van het Beloofde Land (en hoe men daarin leeft!).
• God behaalt de overwinning voor Zijn volk > Lezen: 1:2a, 6:16b.

In Gods overwinning trokken zij ten strijde > Lezen: Rom. 8:37-39.

• Het volk werd in zekere rust geleid > Lezen: 21:44. In Richteren gaat dit mis vanwege Israëls ongehoorzaamheid. De echte rust is toekomstig > Lezen: Heb. 4:8-9 >
• Ons OT > De Historische boeken eindigen in de verstrooiing (Esther).
• Joods OT >
• De Vroege Profeten eindigen in ballingschap (2 Kon. 25).
• De Late Profeten starten en eindigen met oordeel (Jes. 1 + Mal. 4).
• Alle Schriftdelen eindigen wel hoopvol:
• Esther > Geen dreiging meer voor de Joden (in ballingschap).
• 2 Kon. 25 > Koning Jojachin eet aan de tafel van de koning van Babel (in ballingschap).
• 4 > Er is verlossing voor de gelovigen.

Geestelijke les: Ons leven start als slaaf van de zonde. Door Christus zijn wij verlost van de zonde. Ons lichaam is nog wel sterfelijk. Desondanks ervaren wij door de kracht van de Geest kracht en hoop. Toch moet de werkelijke rust nog komen.

• Thema: Wees sterk en moedig! > Dit is Mozes’ erfenis voor Jozua (vgl. Deut. 31:6-7 met Joz. 1:6,7,9,18 + 10:25). Daar zit ook voor ons een levensles in.
• Overeenkomsten met de Thora: De verhaallijn in Jozua kent overeenkomsten/herhalingen met de Thora. Zie hiervoor het overzicht. De les die wij hieruit kunnen leren is dat wij soms bepaalde zaken (zowel positief als negatief) in het leven vaker moeten meemaken om te leren van onze fouten en te kunnen veranderen.

3. De persoon van Jozua

• In Exodus t/m Deuteronomium staat Mozes centraal, in Jozua is dit Jozua. Wij beperken ons tot de belangrijkste zaken.
• Jozua (JHWH brengt redding) heette aanvankelijk Hosea (Redding). De naamswijziging staat in Num. 13:16 (Lezen) en houdt verband met zijn getuigenis in Num. 14:6-8 (Lezen).
• Jozua kreeg net als Jakob een andere naam toen hij het Beloofde Land inging. Ook had hij net als Jakob (Gen. 32) een ontmoeting met een hemelse macht (Joz. 5). Hierin is ook overeenkomst met Mozes bij de brandende doornstruik (Ex. 3).
• Lezen: 5:13-15 > Het doel van deze ontmoeting is:
• God voert hen aan in de strijd/strijdt voor hen.
• Als zij Hem trouw zijn zullen zij de overwinning behalen.
• Jozua volgde Mozes op na door hem opgeleid te zijn (bespreken wij later). Hij had een deel van Mozes’ geest op zich > Lezen: 27:15-20 + Deut. 34:9.
• Jozua was echter minder groot dan Mozes > Lezen: 34:10. Jozua is dan ook niet de profeet uit Deut. 18:18 (Lezen), dat is Jezus Christus.
• Jozua is wel een type/schaduwbeeld van Christus bij Zijn wederkomst:
• Zij dragen dezelfde naam: Jehoshua/Jeshua en Iesous (Jeshua is een afkorting en een vertaling van het Grieks Iesous). Betekent: De HERE brengt redding.
• Jozua kon Israël niet werkelijk in de rust brengen (zie Richterentijd e.v.). Jezus Christus zal dit wel doen. Dit wordt beschreven in Openbaring.
• Voor ons geldt: Kol. 1:12-14 (Lezen).

	Jozua: Verovering van het Beloofde Land
	Voorbereiding (1-5)	Verovering (6-12)	Verdeling (13-22)	Vermaning (23-24)
	Chiastische structuur	A Jozua start zijn werk (1)                                     B Bij de Jordaan (2-7)                                                 C Verovering van het land (8-12)                                                 C Verdeling van het land (13-21)                                     B Bij de Jordaan (22)                         A Jozua eindigt zijn werk (23)
	Sleutelbegrip: (1:6, 1:7, 1:9, 1:18, 10:25)	Wees sterk en moedig!		Dit is Mozes’ erfenis! (Deut. 31:6, 7, 23)
	Ons OT:       1e boek van de Historische Boeken Joods OT:   1e boek van de Profeten		Tijd v.d. gebeurtenissen: Vermoedelijk rond 1400 BC Tijd van schrijven:              Vermoedelijk in de Richterentijd
	Voor Jozua: Israëls begin ·      Genesis:                      Israël ontstaat ·      Exodus:                        Israël bevrijd ·      Leviticus:                    Het heiligdom ·      Numeri:                       Israël in de woestijn ·      Deuteronomium:     Verbondsvernieuwing		Na Jozua: Israëls opkomst en verval ·     Richteren ·     (Ruth) ·     Samuël ·     Koningen ·     (Kronieken)
	Jozua in de Thora: Ex. 17:9, 10, 13, 14, 24:13, 32:17, 33:11; Num. 11:28, 13:8 (Hosea), 16, 14:6, 30, 38, 26:65, 27:18, 27:22, 32:12, 32:28, 34:17, Deut. 1:38, 3:21, 28, 31:3, 7, 14, 23, 32:44 (Hosea), 34:9		Jozua in de rest van de Bijbel: Richt. 1:1, 2:6, 7, 8, 21, 23, 1 Kon. 16:34, 1 Kron. 7:27, Neh. 8:17, Hand. 7:45, Heb. 4:8
	Jozua (Jehoshua/Iësous) & Jezus (Jeshua/Iësous) – JHWH brengt redding: Want als Jozua hen al in de rust gebracht had, zou God daarna niet gesproken hebben over een andere dag. Er blijft dus nog een sabbatsrust over voor het volk van God. (Heb. 4:8-9)
Jozua: Verovering van het Beloofde Land
Voorbereiding (1-5)		Verovering (6-12)	Verdeling (13-22)	Vermaning (23-24)
1 > Gods opdracht aan Jozua 2 > De verkenners en Rachab 3 > Door de Jordaan 4 > Gedenkstenen 5 > Besnijdenis 5 > De Man met het zwaard		Centrale Campagne 6 > Jericho veroverd 7 > Nederlaag bij Ai 7 > Achan gestraft 8 > Ai veroverd 8 > Voorlezing van de wet 9 > List van de Gibeonieten 10 > De slag bij Gibeon 10 > Zuidelijke Campagne 11 > Noordelijke Campagne 12 > Overwonnen koningen	13 > Erfbezit Ruben 13 > Erfbezit half Manasse 14 > Erfbezit Kaleb 15 > Erfbezit Juda 16 > Erfbezit Efraïm 17 > Erfbezit Manasse 18 > Erfbezit Benjamin 19 > Erfbezit Simeon 19 > Erfbezit Zebulon 19 > Erfbezit Aser 19 > Erfbezit Dan 19 > Erfbezit Jozua 20 > Vrijsteden 21 > Steden van de Levieten 22 > Altaar bij de Jordaan	23 > Jozua spreekt tot de oudsten 24 > Verbondsvernieuwing 25 > Jozua sterft
Verschillende overeenkomsten met de Thora: ·          Verkenners (Joz. 2 + Num. 13) ·          Door water trekken (Joz. 3 + Ex. 14) ·          Pesach (Joz. 5 + Ex. 13) ·          Een hemelse ontmoeting (Joz. 5 + Ex. 34) ·          Een nederlaag vanwege ongehoorzaamheid (Joz. 7 + Num. 14) ·          Verdeling van het land (Joz. 13-21 + Num. 34-35)  ·          Verbondsvernieuwing (Joz. 24 + Deut. 29) ·          Afval van Israël aangekondigd (Joz. 24 + Deut. 31)

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 10/12/2023

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 29/10/2023

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 27/08/2023

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 14/05/2023

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 05/03/2023

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 08/01/2022

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 18/12/2022

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 25/09/2022

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 03/07/2022

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 15/05/2022

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 20/03/2022

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 06/02/2022

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 30/01/2022

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 19/12/2021

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 07/11/2021

De zangdienst beluisteren kan via deze link: zangdienst 05/09/2021

In Genesis 11 vinden wij de torenbouw en spraakverwarring van Babel beschreven.
De mens luistert in deze geschiedenis niet naar Gods opdracht om zich over de aarde te verspreiden, maar bouwt een stad en toren om bij elkaar te kunnen blijven.
Het doel hiervan is om zich een Naam te maken. De mens creëert zijn eigen godsdienst, oftewel religie.
Wat is het gevolg hiervan en wat kunnen wij in deze tijd leren van deze geschiedenis?

Noach wordt in Genesis 6 een rechtvaardig en oprecht man genoemd die wandelde met God. Toch eindigt zijn levensverhaal negatief als hij in dronkenschap door zijn zoons wordt gevonden.
De Joodse uitleg geeft Noach mede hierdoor, maar ook omdat hij in zijn optreden weinig initiatief toonde een geringere plek onder de oudtestamentische gelovigen.
Hoe wordt hier in het Nieuwe Testament tegen aangekeken en wat kunnen wij hiervan leren?

In Genesis 4 vinden wij in de moord van Kaïn op Abel het eerste religieuze conflict terug. Kaïns daad heeft impact op het gedrag van zijn nakomelingen.
Uiteindelijk vervalt de wereld dusdanig in anarchie dat God niet anders kan dan opnieuw beginnen in de persoon van Noach. Na de zondvloed stelt God een aantal maatregelen in om herhaling van deze verschrikkelijk tijd te voorkomen.
Toch zal enkel Christus het werkelijke paradijs weer kunnen laten keren.