In deze serie hebben we geen ´wetenschappelijk´ betoog gehouden over hemel en aarde, maar zetten eenvoudig bijbelteksten op een rij. Op grond daarvan hebben we in de vorige aflevering kort het bijbelse wereldbeeld geschetst.

Dat beeld ziet er totaal anders uit, dan het seculiere wereldbeeld zoals dat alom wordt aanvaard. Ondertussen sluit onze eigen waarneming en beleving feilloos aan op het bijbelse wereldbeeld: Wij hebben vaste grond onder de voeten en kijken naar boven in de hemel. Daarin zien we zon, maan en sterren opkomen en ondergaan. Ze zijn in beweging en lopen hun door de Schepper vastgestelde baan.

Naast de vele goede zaken die de wetenschap heeft voortgebracht is zij ook de oorzaak van vele misvattingen en onjuistheden. Al te gemakkelijk wordt aangenomen de beweringen van wetenschappers altijd op bewezen feiten berusten en dus onweerlegbaar zijn. Dat is een onjuiste gedachte. Wat beweerd wordt, is niet per definitie ook bewezen!
Albert Einstein heeft ooit gezegd: ´Er zijn in de natuurwetenschap geen theorieën van eeuwigdurende geldigheid´. De wetenschap moet voortdurend resultaten veranderen/bijstellen. Wetenschappelijke verklaringen zijn altijd onvolledig en onzeker.
De 19e eeuwse dichter P.A. de Genestet heeft het in zijn bundel Dichtwerken (1886) als volgt verwoord:

Niet in de scholen, neen, heb ik gevonden
En van geleerden, och, weinig geleerd;
Wat ons de wijzen als waarheid verkonden,
Straks komt een wijzer, die ´t weg redeneert.

In oude geschriften van Plato, Aristoteles en later Ptolomeus (A.D.150) is de aarde het middelpunt universum; zon, maan en sterren draaien er omheen (het zgn. geocentrische model).
Copernicus (1473-1543) heeft andere ideeen gepubliceerd: de zon is middelpunt van het heelal en de aarde draait om de zon (het zgn. heliocentrische model).
De Duitse wis- en natuurkundige Max Born (1882-1970), die in 1954 de Nobelprijs voor natuurkunde ontving, heeft gezegd: ´Ptolomeus en Copernicus hebben allebei gelijk´. Hij bedoeld daarmee te zeggen, dat beide stellingen niet onweerlegbaar te bewijzen zijn.

De ideee«n van Copernicus werden ruim 100 jaar later ´bewezen´ door de waarnemingen van Galilea. Dat leverde overigens wel een ernstig conflict op met de Kerk: Galile werd veroordeeld tot levenslang huisarrest (van 1633-1642).
In 1978 schreef Stillman Drake van de Universiteit van Chicago een biografie van Galilea. Daarin wijst hij op een brief van Galilea (geschreven op 29 maart 1641 een jaar voor zijn dood), waarin hij beide systemen betwijfelt en zijn conclusie is: ´we kunnen het beste vasthouden aan de onweerlegbare autoriteit van de Heilige Schrift die spreekt over de stabiliteit van de aarde en de beweging van de zon´. Dit is maar één voorbeeld van wetenschappers die twijfelen aan hun eigen bevindingen of die van hun collega´s.
Isaac Newton (1642-1727), aanhanger van het heliocentrische model, geeft in zijn belangrijkste geschrift Principia toe, dat ´het bewijzen van een onweerlegbare absolute beweging in de wirwar van bewegingen rondom ons ´een grote moeilijkheid is.
Lincoln Barnett schreef in zijn boek ´The universe and Dr. Einstein´: ´We kunnen onze beweging door de ruimte niet voelen en geen enkel natuurkundig expiriment heeft ooit bewezen, dat de aarde werkelijk in beweging is´.

Nog eens: wat beweerd wordt, is nog bepaald niet bewezen. Sterker nog: in de praktijk gaan wetenschappers in tegen hun eigen wereldbeeld. Bij de navigatie in de scheepvaart doet men nog steeds of de zon en de sterren om de aarde heen draaien! Da´s handig voor de koersbepaling. Ook in de lucht- en ruimtevaart gaat men in berekeningen uit van een stilstaande aarde, terwijl de rest beweegt.

Wie de moeite neemt de gang van de wetenschap door de eeuwen heen te bestuderen, zal tot de ontdekking komen, dat er sprake is van een systematisch afwijken van de fundamentele bijbelse waarheden. Daarin is ook de tactiek van de tegenstander duidelijk te herkennen.
Zo kon het gebeuren dat de wereldse wijsheid lijnrecht tegenover de Goddelijke wijsheid is komen te staan.
In Spreuken 3:13-18 gaat het over het vinden van de wijsheid en het eerste wat vervolgens genoemd wordt in vs. 19-20 is iets over de schepping van hemelen en aarde: de HERE heeft door wijsheid de aarde gegrond, door verstand de hemelen vastgesteld, door zijn kennis zijn de waterdiepten gekliefd en druppelen de wolken dauw. Met name de creatie van hemelen en aarde is een demonstratie van de wijsheid van God. Jesaja 40:12 zegt: Wie mat de wateren met zijn holle hand, bepaalde de omvang der hemelen met een span, vatte met een maat het stof der aarde, woog de bergen met een waag en de heuvelen met een weegschaal? En vers 21-22: Weet gij het niet? Hebt gij het niet gehoord? Is het u van de aanvang niet verkondigd? Hebt gij geen begrip van de grondvesten der aarde? Hij troont boven het rond der aarde, en haar bewoners zijn als sprinkhanen; Hij breidt de hemel uit als een doek en spant hem uit als een tent waarin men woont.
Inderdaad, men heeft geen begrip (meer) van hemelen en aarde, zoals die door God zijn geschapen en evenmin hoe God ze heeft gemaakt. De wijsheid van God heeft plaatsgemaakt voor de wijsheid der wereld en dat is dwaasheid voor God!

De mens - ik spreek in ´t algemeen - vaart niet meer op het kompas van de Godsopenbaring, maar op die van eigen onderzoek en conclusies. Daarmee wordt ook de autoriteit en het gezag van God (en Zijn Woord) ondermijnd. Wijlen Dr. K. Schilder heeft daarover eens gezegd: De zaken gaan verkeerd wanneer dingen, van welke wordt aangenomen dat ze feiten zijn, over de Schrift gaan heersen. En precies dat is gebeurd!

Er zijn christenen die proberen een compromis te maken met de wereld. Bijvoorbeeld als het gaat om de vragen over God en allah, de god van de Islam. Is die god dezelfde als de God van de Bijbel? Het antwoord moet zijn: nee! De Bijbel is duidelijk in Psalm 96:4-6: "Want de HERE is groot en zeer te prijzen, geducht is Hij boven alle goden; want alle goden der volken zijn afgoden, maar de HERE heeft de hemel gemaakt; majesteit en luister zijn voor zijn aangezicht, sterkte en glorie in zijn heiligdom (vgl. 1 Kron. 16:23-33).
Volgens de Bijbel is er maar één God, namelijk de HERE (JaHWeH). Hij is de God van dat ene volk: Israel. En de goden der (overige) volken, onder welke naam zij zich ook manifesteren, zijn afgoden.

Een ander voorbeeld is de kwestie schepping of evolutie. Dit thema is het afgelopen jaar nogal breedvoerig aan de orde geweest in verband met Darwins 200e geboortejaar. Ook hier wordt geprobeerd het scheppingsmodel aan te passen, zodat het meer in lijn komt met de seculiere opvattingen.
Denk aan de idee van Intelligent Design. Goed voor hen die God niet (willen) erkennen als Schepper. In plaats daarvan veronderstelt men dat er een hogere Intelligentie ten grondslag ligt aan het ontstaan van hemelen en aarde. Handig voor de christenen: zij kunnen die hogere Intelligentie benoemen als ´God´. Handig ook voor niet-christenen: zij zijn niet gebonden aan de God van de Bijbel waar christenen in geloven.
En dan zijn we er nog niet, want er is nog een model, o.a. gepropageerd door de (gelovige) wetenschapper Cees Dekker. God wordt erkend als de Schepper, alleen het scheppingswerk van God vond/vindt plaats door evolutionaire ontwikkeling. En zo worden de kool en de geit netjes gespaard.

En zo gaat het ook met het thema dat we in deze serie hebben behandeld: het bijbelse wereldbeeld. Het merkwaardige is, dat mensen die zich creationisten noemen en dus op grond van de Bijbel geloven dat de wereld (door God) geschapen is, doorgaans geen enkele moeite hebben met het aanvaarden van het seculiere wereldbeeld. Zij geloven zonder voorbehoud in het beeld dat de aarde een planeet is, die dagelijks om haar eigen as draait en jaarlijks een baan trekt om de zon. En waar de Bijbel duidelijk anders leert, namelijk dat de aarde vaststaat en zon, maan en sterren bewegen, daar schrijft men dat toe aan het het zgn. antropomorfe (= mensvormige) spreken van God. Dat betekent dat God op menselijke wijze spreekt, zodat het aansluit op onze eigen ervaring en waarneming en dus begrijpelijk is. Zelfs oprechte toegewijde gelovigen onderschrijven deze gedachte. Men beseft niet, dat men zich zodoende op glad ijs begeeft en (ongewild) terechtkomt bij je reinste bijbelkritiek! Zelfs fervente pleitbezorgers van het ´betrouwbare en onfeilbare Woord van God´, zijn in deze val gelokt. ´Wij zeggen nog steeds de zon gaat op/onder, hoewel we weten dat de zon niet beweegt, maar de aarde´, zo redeneert men.

Gevolg is, dat deze redenering ook schade toebrengt aan andere teksten in de Bijbel. Denk nog even aan Jozua 10, waarover we in AMEN 85 al schreven:

"Toen sprak Jozua tot de HERE ten dage, waarop de HERE de Amorieten aan de Israelieten overleverde, en hij zeide in tegenwoordigheid van Israel: Zon, sta stil te Gibeon en gij, maan, in het dal van Ajjalon! En de zon stond stil en de maan bleef staan, totdat het volk zich op zijn vijand gewroken had (vs. 12-13).

Hier moeten wij dus eigenlijk ´begrijpen´, dat niet de zon stilstond (wat dat was al zo), maar dat de aarde dus tot stilstand kwam. Precies andersom dus. En dan hebben we nog een probleem: de maan! Immers de maan beweegt wel volgens de moderne wetenschap (en volgens de Bijbel ook, trouwens). Maar die komt volgens Jozua 10 dus ook stil te staan.
Ik zal het even verduidelijken: De zon beweegt niet, zegt men, dus als Jozua zegt: ´Zon, sta stil´, dan was dat eigenlijk al zo en moeten we begrijpen dat de aarde stil komt te staan, want die beweegt, zegt men. Men zegt ook, dat de maan beweegt, net als de aarde. Dus als Jozua eveneens zegt:´Maan, sta stil´, dan zou dat moeten inhouden dat de maan daadwerkelijk tot stilstand komt. Geredeneerd vanuit het seculiere wereldbeeld moet de conclusie dan zijn: de zon komt stil te staan (in onze waarneming) omdat de aarde stil komt te staan en de maan komt stil te staan omdat de maan zelf tot stilstand komt. Met andere woorden: ´Zon, sta stil´ moet ik niet letterlijk nemen, en ´maan, sta stil´ wel. Duidelijk, nietwaar?
Ondertussen, en dat is de valkuil van de redenering dat God op menselijke wijze spreekt, betekent dat wel, dat u en ik ons boven Gods Woord moeten verheffen om zelf te bepalen wat wel en niet letterlijk genomen moet worden. In bijbelse context is er een woord voor deze zelfverheffing: hoogmoed! Bovendien wordt daarmee de weg vrij gemaakt voor een eigen (lees: menselijke) interpretatie van vele andere bijbelteksten. En dat is in de theologie van de afgelopen eeuwen natuurlijk ook gebeurd! In het kort komt het er dan op neer, dat hetgeen voor ons mensen te bewijzen/beredeneren is, dat is waar en al het andere is wel ´waar, maar niet echt gebeurd´, om maar iemand als de bekende dominee Ter Linde te citeren.

De mens en met name de gelovige mens wordt meer en meer gedwongen een keuze te maken: Wie en/of wat geloof je? Daar gaat het om.
Men zegt: veel dingen in de Bijbel kun je niet bewijzen, dus is er geen enkele reden om ze te geloven. Hetzelfde is echter ook te zeggen van de wetenschap. Daarin worden ook veel dingen geleerd, die geenszins bewezen zijn of bewezen kunnen worden. Niemand kan objectief bewijzen, dat God bestaat; zo kan ook niemand bewijzen dat God niet bestaat. Je moet dus kiezen. En dat geldt voor vele andere thema´s. Ook voor het wereldbeeld. Tot op de dag van vandaag is er nog nooit een sluitend bewijs geleverd, dat de zon stilstaat en de aarde beweegt! Te beweren dat de zon stilstaat en ondertussen in ons spraakgebruik te doen alsof hij beweegt is dan ook nonsens. Veel dingen moet je aannemen en dan gaat het erom wie of wat je persoonlijk als norm of autoriteit aanvaardt.

Men het grootste gemak weet men te vertellen hoe het heelal is opgebouwd (zie kader), compleet met aantallen en afstanden.
Zo beweert men dat de afstand van ´ons´ melkwegstelsel naar het dichtstbijzijnde Andromeda(sterren)stelsel maar liefst (2,5 miljoen x 9,5 biljoen =) bijna 24 triljoen kilometer is! Dat is 24 met achttien nullen. En let wel: ´Dat stelsel is, als alles meezit, nog net als een vaag vlekje met het blote oog te zien´. Aangezien het menselijk oog niet in staat is om zover van zich af te kijken, betekent dat dus, dat wij vandaag het licht zien, dat 2,5 miljoen jaar geleden ergens vandaan op weg gegaan is om ons te bereiken. We kijken dus eigenlijk 2,5 miljoen jaar terug in de tijd! Is dat ver? Valt nog mee, want voor sterrenkundigen begint het pas echt ver te worden als we praten over miljarden lichtjaren. Sterrenstelsels zijn bij die afstanden op een gegeven moment niet lichtsterk genoeg om nog te kunnen zien, niet met het blote oog, noch met de telescopen van tegenwoordig. Verder zijn er ook nog de zogenaamde Quasars (quasi stellar radio source), die veel meer licht uitstralen dan "gewone" sterrenstelsels.
De helderste Quasar, 3C 273, staat bijvoorbeeld op 2 miljard lichtjaar afstand. Dat is 1000 maal verder weg dan het helderste sterrenstelsel, de Andromeda. Er zijn echter Quasars die nog verder staan. De verste Quasar die bekend is, staat op een afstand van 12 à 13 miljard lichtjaar. Dit is dus 12 miljard x 9,5 biljoen kilometer, is samen 114 triljard (114 met 21 nullen) kilometer. Dat licht werd dus uitgezonden op een moment dat aarde, zon en maan nog helemaal niet bestonden! Want ons zonnestelsel is volgens de wetenschap zo'n 5 miljard jaar geleden ontstaan. Heel indrukwekkend allemaal, maar volstrekt oncontroleerbaar!
Al deze enorme aantallen en afstanden zijn gebaseerd op beperkte metingen en talloze aannames, veronderstellingen. Zekerheid? Nee! Kwestie van geloof dus.

Als het dan toch uiteindelijk om geloof gaat, dan kies ik liever voor de Bijbel, het betrouwbare Woord van God. Daarin worden geen exacte aantallen en afstanden genoemd, maar wel dat er een Schepper is die alles heeft geschapen in plaats van dat het ´al´ is ontstaan door een onbegrijpelijke oerknal (Big Bang). Daarin leer ik, dat er een gedetailleerd plan (zie bijv. Jesaja 46:10 e.v.) ten grondslag ligt aan het (voort)bestaan van hemelen en aarde in plaats van dat alles zich ontwikkelt door (toevallige) samenloop van omstandigheden. Daarin lees ik over bewegende zon, maan en sterren, precies zoals ik het ook waarneem op deze (stilstaande) aarde.
Daarin ontdek ik ook dat er een God is, Die Zich bezighoudt met de mens en hem zijn liefde heeft geopenbaard, iets dat in de evolutietheorie totaal ontbreekt.
De Bijbel is voor mij de norm en de autoriteit ook als het gaat om vragen over het ontstaan en bestaan van hemelen en aarde, de mens en alles wat geschapen is.
Niet dat daarmee al mijn vragen zijn beantwoord, maar daarvoor kan ik evenmin terecht bij de wetenschap. Integendeel. De Bijbel is consistent (vast, duurzaam) en consequent (vasthoudend aan een beginsel, logisch redenerend), terwijl de wetenschap voortdurend aan verandering onderhevig is.
Sterker nog, de wetenschap is per definitie onbetrouwbaar, omdat het uitgangspunt niet is: God en Zijn Woord, maar de mens en zijn waarneming. We komen daar in de nieuwe jaargang van AMEN ongetwijfeld nog op terug!

Het Latijnse woord voor heelal is universum: (toe)gewend naar één. Alles is gericht naar en op de Ene, zoals Paulus schrijft in Romeinen 11, vers 36: "Want uit Hem en door Hem en tot Hem zijn alle dingen: Hem zij de heerlijkheid tot in eeuwigheid! Amen".
Het Latijnse universum is in het Grieks (de taal van het Nieuwe Testament): kosmos. Dit woord betekent: versiering, ornament. God heeft Zijn heerlijkheid in de schepping neergelegd. Hemelen, zon, maan, sterren, zij zijn alle tot sieraad van de levende God. Nu is dat grotendeels nog verborgen voor het oog, maar wacht tot de Almachtige de sluier wegneemt en alles zichtbaar maakt. Dan zal iedereen wel tot de conclusie moeten komen: de Bijbel heeft toch gelijk!
En dan "zal de aarde vol worden van de kennis van de heerlijkheid des HEREN, gelijk de wateren de bodem der zee bedekken. Wat een Dag zal dat zijn!